سازه گلخانه ای یا معادل انگلیسی آن GreenHouse، اشاره به فضایی محدود و عمدتاً مسقف دارد که شرایط کشاورزی سنتی را در محیطی حفاظت شده ممکن می سازد. در واقع مزیت اصلی تولیدات گلخانه ای بر کشاورزی سنتی این است که خبری از عوامل محدود کننده محیطی و فصلی وجود ندارد و تقریباً تمام شرایط صفر تا صد لازم برای کشت و زرع را می توان در سازه گلخانه ای به خوبی مدیریت و مطابق با میل تولید کننده و نیاز بازار، تنظیم نمود.
تا چند دهه پیش نسبت به کشاورزی صنعتی و مدرن مقاومت های زیادی از سوی کشاورزان و تولید کنندگان سنتی وجود داشت و متولیان سیاست گذاری کلان در حوزه کشاورزی نیز روی خوشی به این ماجرا نشان نمی دادند. اما تقریباً در دو دهه گذشته، میزان توجه به سازه گلخانه ای رشد بسیار زیادی را تجربه کرده است و تمایل به گذار از کشاورزی سنتی به کشت صنعتی را می توان به وضوح مشاهده نمود. در این مقاله در تلاشیم تا پس از تعریف کلیات، توصیف دقیقی از انواع گلخانه ها ارائه نموده و کاربردهای متنوع این سازه را بررسی نماییم.
کسب درآمد بالا از سازه گلخانه ای
اگر اندک اطلاعاتی از گل و گیاه دارید و علاقه مند به حوزه کشاورزی هستید، ساخت سازه گلخانه ای و کشت یک یا چند محصول خاص می تواند برای شما جذاب و مفید باشد. امروزه طیف وسیعی از محصولات کشاورزی را می توان به جای روش سنتی، به سبک و سیاق مدرن کاشت و پرورش داد. به بیان دیگر می توان این طور عنوان کرد که امروزه، تقریباً هیچ محصولی نیست از کشت سنتی نیست که نتوان آن را در داخل سازه گلخانه پرورش داد! اما برای آنکه معرفی بهتری از طیف گسترده محصولات گلخانه ای داشته باشیم، کلیه اقلام قابل تولید در این مزرعه های مدرن و سر پوشیده را به چهار دسته متمایز بر اساس کاربری، تقسیم نموده ایم که در ادامه به تشریح هر یک خواهیم پرداخت. بدیهی است اقلامی که در هر دسته قرار می گیرند، دارای خواص فیزیکی و گیاه شناختی و کارکردی مشابهی می باشند.
1- تولید اقتصادی گل
مصرف وسیع و گسترده گل در سراسر جهان بر هیچ کس پوشیده نیست. مجالس شادی، مراسم ترحیم، هدایای شخصی و سازمانی و موارد عدیده دیگر، گل را به یک عنصر تزئیناتی و یک محصول پر مصرف در سراسر جهان تبدیل نموده است. به دلیل کوتاه بودن بازه طبیعی پرورش انواع گل ها که عمدتاً به فصل بهار محدود می شود، عملاً برای تأمین نیاز به گل در سایر فصول سال، چاره ای جز تمرکز بر سازه گلخانه ای وجود ندارد. تزئینات و تشریفات دامنه بسیار وسیعی دارد که در تمام آنها، گل به عنوان یک عنصر دائمی مورد توجه قرار می گیرد. انواع رزهای رنگی، لیلیوم، آنتاریوم، مریم، میخک، گلایل، لیسیانتوس و ارکیده، پر مصرف ترین گل ها در بازار داخلی ایران را تشکیل می دهند؛ لذا تمرکز بر تولید آنها می تواند کسب و کاری پر رونق و تثبیت شده محسوب گردد.
2- تولید اقتصادی گیاه های زینتی
طراحی داخلی ساختمان و زیباسازی محیطی، مرزهای قدیمی را مدت هاست که در نوردیده است و هر روز، شاهد ابتکارهای نو آورانه و جدیدی در این عرصه هستیم. انواع گیاهان زینتی را می توان در داخل سازه گلخانه ای و با کمترین تلفات و بیشترین بازده پرورش داد تا برای استفاده در فضا سازی های مدرن و تزئینات زیبا در منازل مسکونی، ساختمان های اداری و واحدهای تجاری، مهیا شوند. دیفن باخیا، زاموفیلیا، سروپژیا، شفلرا، انواع کاکتوس، گل سنگ، انواع پالم و نخل و سایر درختچه های زینتی، از پر مصرف ترین اقلام گیاهی در تزئینات به شمار می روند.
3- کشت گیاهان دارویی
شاخه دیگری که می تواند هدف تأسیس و راه اندازی سازه گلخانه ای باشد، پرورش گیاهان دارویی است. به رغم پیشرفت جدی صنعت پزشکی و گسترش چشمگیر علم داروسازی، طب سنتی هنوز هم طرفداران زیادی دارد و عده زیادی از افراد، مصرف داروهای گیاهی را به استفاده از داروهای شیمیایی ترجیح می دهند. مهم ترین و پر مصرف ترین گیاهان دارویی در بازار ایران که در داخل سازه گلخانه ای نیز قابل پرورش هستند، آویشن، گل گاوزبان، کاسنی، پونه، نعناع، رُزماری، جینسینگ، بابونه و … می باشد که تمرکز بر روی پرورش آنها می تواند بسیار سود آور باشد؛ خصوصاً که نیاز داخل بسیار زیاد است و تولید کنندگان کنونی به هیچ عنوان قادر به تأمین نیاز مصرف کنندگان داخلی نیستند! ضمن اینکه بازار صادراتی خوبی نیز برای این محصولات وجود دارد که هنوز به طور کامل کشف نشده است.
4- کشت میوه جات و سبزیجات
مرسوم ترین، عمومی ترین و دم دستی ترین کاربرد گلخانه ها که تقریباً کمترین نیاز به دانش تخصصی را دارد، تولید میوه و سبزی های گلخانه ای است که جزء لاینفک سبد خوراک روزانه خانوارها محسوب می شوند. یک سازه گلخانه ای ساده و با امکانات حداقلی نیز قادر است تا فضای لازم برای تولید با کیفیت ترین محصولات گلخانه ای از این دسته را فراهم آورد. سبزیجاتی نظیر اسفناج، کاهو، کلم، قارچ، صیفی جاتی نظیر خیار و گوجه فرنگی و فلفل، همچنین میوه های اعم از توت، توت فرنگی، انگور و تمشک و پاره ای از مرکبات را امروزه می توان به سهولت و در محیط های گلخانه ای تولید نمود.
گلخانه یک طرح توجیهی درخشان است!
ساخت سازه گلخانه ای یک تخصص ویژه و متمایز است که لزوماً از عهده همه فعالان صنعت ساخت سوله بر نمی آید. مضاف بر دانش ساخت سارزه های فولادی و اسکلت های فلزی، آگاهی کامل از رویه های جاری بر کشاورزی مدرن و تسلط بر نکات کلیدی و ظریف اثرگذار بر این بخش، به شدت مورد نیاز است. بدیهی است غفلت از این موارد، موجب بروز خطا در فرآیند و اتلاف سرمایه ها خواهد شد. مجموعه تخصصی تک فریم با تسلط بر مهم ترین اصول احداث گلخانه ها، ساخت صفر تا صد سوله گلخانه ای با اهداف مختلف و کاربری های گوناگون را در کوتاه ترین زمان ممکن و با کم ترین قیمت تمام شده، به انجام خواهد رساند. مهم ترین اصولی که این شرکت در سخت سازه های گلخانه ای رعایت می کند، از این قرار است:
- جهت گیری مناسب برای ساخت سالن، به منظور بیشترین بهره گیری گلخانه از تابش مستقیم خورشید
- رعایت حداقل مساحت لازم برای کشت، با توجه به نوع محصول انتخابی
- سیتم گردش هوا با توان مناسب به منظور تهویه دائمی هوای داخل سوله گلخانه
- تخصیص درصد مناسبی از مساحت جانبی (معمولاً حداقل 25%) به دریچه های سقفی و نورگیرهای جانبی
- تنظیم هوشمند دامنه مناسب دمایی برای پوشش دهی به پرورش طیف وسیعی از محصولات (15 الی 35 درجه سانتی گراد
منبع
